Kıyaslamanın Görünmeyen Yükü

Günümüz dünyasında sosyal medya, iş hayatı, ilişkiler ve hatta kişisel gelişim süreçlerinde bile sıkça maruz kaldığımız bir durum var: kıyaslama. Başkalarının başarılarını, görünüşünü, yaşam tarzını ya da ilişkilerini kendimizle karşılaştırmak artık neredeyse otomatik bir refleks hâline geldi. Ancak bu alışkanlık, zamanla zihinsel yük oluşturup özgüveni sarsan ciddi bir psikolojik baskıya dönüşebilir.

Kıyaslama Neden Zihinsel Yorgunluk Yaratır?

Kıyaslama; beynin sürekli olarak verileri analiz etmesine, eksikleri büyütmesine ve tatminsizlik duygusunu artırmasına neden olur. Bu durum şu sonuçları doğurur:

• Sürekli Tetikte Kalmak: Başkalarının hayatına karşı uyanık kalmak, zihni sürekli tetikte tutar. Bu da bilişsel tükenmeye sebep olur.
• Kendi Değerini Sorgulamak: Kendi başarılarını küçümseyen birey, zamanla yetersizlik hissine kapılır.
• Benlik Saygısında Düşüş: Özellikle dış görünüş ve başarı temelli kıyaslamalar, benlik algısını olumsuz etkiler.

Sosyal Medya ve Kıyaslama İlişkisi

Instagram, TikTok gibi mecralarda sürekli başarı hikâyeleri, lüks yaşam tarzları ve “mükemmel” ilişkiler sunulur. Bu idealize edilmiş görüntüler gerçekliği yansıtmaz; ancak kullanıcılar bu içerikleri kendileriyle karşılaştırarak aşağılık duygusu geliştirebilirler.

Örnek:
Bir öğrencinin, sınavdan 85 aldığı hâlde, 100 alan bir arkadaşını kıskanması ve kendini başarısız hissetmesi — işte kıyaslamanın zihinsel yükü tam da buradadır.

Kıyaslama Döngüsünden Nasıl Çıkılır?

Farkındalık Geliştirin: Kimi, neden kıyasladığınızı fark edin. Otomatikleşen bu alışkanlığı tanımak, değişimin ilk adımıdır.

Gerçekleri Ayırt Edin: Sosyal medyada gördüğünüzün bir kurgu olduğunu unutmayın. Herkesin gerçek yaşamı orada görünmez.

Kendi Gelişiminizi Ölçün: Başkalarıyla değil, dünkü hâlinizle yarışın. Gelişiminizi kendi ölçütlerinizle değerlendirin.

Minnettarlık Alıştırmaları Yapın: Sahip olduklarınızı fark etmek, eksik hissettiren karşılaştırmaları azaltır.

Kendin Ol, Kıyaslama Tuzaklarına Düşme

Kıyaslama alışkanlığı, kısa vadede motivasyon gibi görünse de uzun vadede zihni tüketen, değersizlik hissi yaratan ve mutluluğu azaltan bir alışkanlıktır. Kendi değerini başkalarının başarılarıyla değil, kendi gelişiminle ölç.

Kaynakça:

Festinger, L. (1954). A theory of social comparison processes. Human Relations.

Vogel, E. A., et al. (2014). Social comparison, social media, and self-esteem. Psychology of Popular Media Culture.

Brown, K. W., & Ryan, R. M. (2003). The benefits of being present: Mindfulness and its role in psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology.

Şimdi Randevu Al