Kendi Yoluna Taş Koymak

Hayatında bir şeyleri düzene sokmak üzereyken geri adım attığın, başarılı olmak üzereyken “boşver” dediğin ya da bir ilişkiyi sabote ettiğin oldu mu? İşte bu davranış, literatürde öz-sabotaj yani kendini sabote etme olarak geçer. Genellikle bilinçdışıdır ve kişinin kendi başarısını, mutluluğunu ya da huzurunu engellemesine neden olur.

Kendini Sabote Etmek Ne Demek?

Kendini sabote etmek, kişinin farkında olmadan kendi hedeflerini, ilişkilerini, iş süreçlerini veya ruhsal iyiliğini baltalayan davranışlar sergilemesidir. Bu durum:

• Başarısızlık korkusuyla harekete geçememe
• Mükemmeliyetçilik yüzünden hiçbir şeyi bitirememe
• Sağlıklı ilişkileri istemsizce bozma
• “Ben zaten yapamam” gibi iç seslere teslim olma şeklinde görülür.

Kendini Sabote Etme Davranışının Temel Nedenleri

Özgüven Eksikliği: Kendini yeterli hissetmeyen birey, başarıyı hak etmediğine inanır.

Başarısızlık Korkusu: Başarılı olamama ihtimali kişiyi harekete geçmekten alıkoyar.

Başarı Korkusu: Bazı insanlar başarıdan sonra gelecek sorumluluklardan çekinir.

İç Eleştirmen: “Yetersizsin”, “Zaten beceremezsin” gibi iç sesler davranışı yönlendirir.

Geçmiş Deneyimler: Çocuklukta alınan olumsuz geri bildirimler içselleştirilir.

Kabul Görme İhtiyacı: Başarı ya da mutluluk kişinin yakın çevresi tarafından kıskanılacaksa, kişi kendini bilinçsizce engeller.

Kendini Sabote Etme Örnekleri

Her seferinde yanlış partneri seçmek

İş görüşmesine gitmeden vazgeçmek

Diyete başlayıp bilerek bozmak

Önemli bir sunum öncesi hazırlıksız kalmak

Bir işi bilinçli şekilde erteleyip son anda panik yaşamak

Kendini Sabote Etmeyi Durdurmanın Yolları

Fark Et: Davranış kalıplarını ve ne zaman tekrarlandığını gözlemle.

İç Sesi Değiştir: Eleştirel iç sesi, destekleyici iç diyaloğa dönüştür.

Küçük Hedefler Belirle: Mükemmeliyetçi tuzaklardan kaçınmak için küçük, ulaşılabilir adımlar at.

Geçmişle Yüzleş: Öz-sabotajın kökeni çoğu zaman çocukluk deneyimlerindedir. Bu bağlamları tanımak iyileştiricidir.

Profesyonel Destek Al: Öz-sabotaj davranışı, terapi süreçlerinde en etkili şekilde çözümlenebilir.

Kendi Tarafına Geç

Unutma, çoğu zaman dışarıdaki engeller değil, içimizdeki sesler bizi durdurur. Kendini sabote etmek öğrenilmiş bir savunma biçimidir. Ama farkındalıkla, destekle ve sabırla dönüştürülebilir. Kendinin yanında durmak, kendine şefkat göstermek ve hatalarını cezalandırmak yerine anlamaya çalışmak bu dönüşümün ilk adımıdır.

Kaynakça

Nelson, T. D., & Craighead, L. W. (2020). Self-Sabotage: Understanding and Overcoming. Journal of Clinical Psychology.

Young, J. E., & Klosko, J. S. (1993). Reinventing Your Life. Plume.

Neff, K. D. (2011). Self-compassion: The proven power of being kind to yourself. William Morrow.

Şimdi Randevu Al