Dijital Neslin Yeni Tercihi

Z kuşağı, hayatının büyük bölümünü dijital ortamda geçiren bir nesil. Bu durum, sorunlarını ifade etme ve rehberlik arama biçimlerini de değiştiriyor. Günümüzde birçok genç, duygularını ifade etmek ve anlamlandırmak için yapay zekâ tabanlı sohbet sistemleri ile etkileşim kuruyor.

Bu tercihin arkasında erişilebilirlik, anonimlik ve hız gibi faktörler yer alıyor. Ancak konu yalnızca kolaylık değil; aynı zamanda psikolojik ihtiyaçların dijital ortama taşınması.

Gençleri Yapay Zekâya Yönlendiren Faktörler

Gizlilik İhtiyacı: Yüz yüze konuşmakta zorlanan gençler, anonim iletişim kanallarını tercih edebiliyor.

Kolay Erişim: İnternet bağlantısı olan her yerden ulaşılabilir olması cazip geliyor.

Zaman Esnekliği: Belirli bir randevu saatine bağlı kalmadan konuşabilmek mümkün.

Bilgiye Hızlı Ulaşım: Duygular veya sorunlar hakkında anında bilgi edinebilmek önemli bir avantaj olarak görülüyor.

Psikolojik Etkiler: Fırsatlar ve Riskler

Olası Faydalar:

• Duygularını tanımlama becerisini geliştirme
• Kendi sorunlarına farklı perspektifler getirme
• Duygu günlüğü veya farkındalık pratikleri için kullanım

Olası Riskler:

• İnsan teması olmadan sosyal becerilerin zayıflaması
• Yanlış veya yetersiz bilgi alma ihtimali
• Sadece dijital rehberlere bağımlı hâle gelme riski

Uzman Görüşleri Ne Diyor?

Ruh sağlığı uzmanları, yapay zekâ araçlarının terapi yerine geçmediğini vurguluyor. Ancak uygun şekilde kullanıldığında, psikolojik farkındalığı artıran yardımcı bir araç olabileceğini belirtiyorlar. Özellikle gençler için, bu tür araçlar ilk adım niteliğinde değerlendirilebiliyor.

Yine de uzmanlar, duygusal krizler veya travmatik deneyimler gibi derin konular için insan desteğinin şart olduğunun altını çiziyor.

Dijital Rehberlik ile Yüz Yüze İletişim Arasında Denge

Gen Z’nin dijital kanallara yönelimi, toplumsal iletişim dinamiklerini değiştiriyor. Ancak duygusal iyileşmenin temel unsurları hâlâ yüz yüze iletişim, sosyal bağlar ve gerçek insan etkileşimleri. Bu nedenle gençlerin, dijital destek araçlarını yüz yüze iletişimle dengelemesi öneriliyor.

Araç mı, Yerine Geçen Bir Sistem mi?

Yapay zekâ tabanlı sohbet araçları, gençler için kolay ulaşılabilir ve pratik bir rehberlik yöntemi sunuyor. Ancak bu, insan temasının ve uzman desteğinin yerini alamaz. Gençlerin, hem dijital hem de yüz yüze kaynaklardan dengeli şekilde yararlanması, duygusal sağlığı korumada en güvenli yol olarak öne çıkıyor.

Kaynakça

Fitzpatrick, K. K., Darcy, A., & Vierhile, M. (2017). Delivering cognitive behavior therapy to young adults with symptoms of depression and anxiety using a fully automated conversational agent. JMIR Mental Health.

Shum, H., He, X., & Li, D. (2018). From Eliza to XiaoIce: Challenges and opportunities with social chatbots. Frontiers of Information Technology & Electronic Engineering.

Weizenbaum, J. (1966). ELIZA—a computer program for the study of natural language communication between man and machine. Communications of the ACM.

Şimdi Randevu Al