Borderline kişilik bozukluğu, bireyin kendisi ve başkaları için düşünme ve algılama biçimini olumsuz etkileyen mental bir rahatsızlıktır. Kelime anlamı “sınırda,belirsiz” olan “borderline” dengesiz ve istikrarsız duygu durumunu ifade etmektedir.

Her bireyin dünyayı ve kendisini algılama biçimi farklı olsa da, borderline kişilk bozukluğuna sahip bireylerde bu farklılık daha çarpıcı ve dengesizdir. Bu bireyler hissettikleri yoğun duyguları düzenlemekte ve dürtülerini kontrol etmekte zorluk yaşarlar. Aynı zamanda kişiler hedefleri ve istekleri konusunda sık sık fikir değişikliği yaşarlar. Kişiler nelerden hoşlandığı veya hoşlanmadığı konusunda tereddüt içerisindedirler. Bu nedenle, kendileri ve benlikleri hakkında kafa karışıklığı ve belirsizlik hissederler ve sık sık duygu değişimleri gösterme eğilimi içerisindedirler.

Borderline kişilik bozukluğu karmaşık ve zorlayıcı bir rahatsızlıktır. Aşırı derecede hassas olma eğilimi gösteren bu bireyler küçük şeyler için büyük tepkiler gösterebilirler. Yaşadıkları bu sinirlilik hali ise daha uzun sürer ve sakinleşmek için daha çok zamana ihtiyaç duyarlar. Bu nedenle, yaşanan duygusal değişiklikler pervasız ve fevri davranışlara yol açabilir.

Borderline kişilik bozukluğuna sahip bireylerin duygusal anlamda acı çektikleri  görülmektedir. Hissedilen yoğun duygularla başa çıkmak için gösterdikleri agresif, tehlikeli ve uygunsuz tepkiler ve davranışlar kişilerarası ilişkilerde problemlere ve kırgınlıklara neden olmaktadır. Bunun sonucunda ise kişinin yaşadığı suçluluk duygusu ve pişmanlık bir acı döngüne sebep olur.

Borderline Kişilik Bozukluğu Belirtileri

Kadınlarda erkeklere göre görülme oranı 3 katı daha fazla olan borderline kişilik bozukluğu belirtileri ergenlik ve genç yetişkinlik döneminde ortaya çıkmaktadır. Semptomların çeşitleri ve şiddeti bireylerin sahip olduğu farklı yaşam öykülerinden dolayı farklılık gösterebilmektedir. Yaygın olarak görülen semptomlar ise şunlardır:

• Yoğun bir terk edilme korkusu veya reddilmekten kaçınmak için yoğun bir çaba gösterme
• Depresyon, kaygı ve öfke krizleri
• Bir kişiyi ilk önce iyi biri olarak idealize etmek ve daha sonra o kişinin kötü biri olduğuna inanmak gibi dengesiz ve tutarsız ilişkiler
• Kaygıya bağlı olarak ortaya çıkan kısa süreli paranoya veya gerçeklik algısının kesilmesi
• Kararsız ve değişken benlik duygusu ve öz kimlik sebebiyle bireyin hedeflerinin, değerlerinin ve düşünce ve algı biçiminin sürekli değişkenlik ve belirsizlik göstermesi
• Yalnızlık hissi ve yalnız kalma korkusu
• Tehlikeli bir şekilde araba kullanma, kumar, parasal harcamalarda aşırılık, uyuşturucu kullanımı, tıkanırcasına yemek yemek, abartılı cinsel davranışlarda bulunma, iyi bir ilişkiyi aniden sonlandırmak gibi dürtüsel ve riskli davranışlar
• Özellikle reddedilme veya terk edilme gibi durumlar söz konusu olduğunda kendine veya başkalarına zarar vereceğine dair tehditte bulunma
• Birkaç saat veya birkaç gün süren ruh hali değişimleri
• Aile, arkadaş gibi yakın kişiler ile istikrarsız ve değişken ilişki dinamiği
• Boşluk hissi
• Uygunsuz ve yoğun öfkeyi kontrol etmede zorluk çekme
• Çok kısa süre içerisinde duygusal anlamda aşırı dalgalanma
• İnsanları tamamen iyi ve kötü olarak kesin bir biçimde ayrıştırıp, dünyayı siyah ve beyaz olarak idealleştirmek ve değersizleştirmek
• İntihar düşünceleri ve intihar girişimi
• Başkalarına karşı güven problemi yaşama ve bu sebeple aşırı şüphecilik

Borderline Kişilik Bozukluğu Neden Olur?

            Borderline kişilik bozukluğunun nedeni tam olarak anlaşılmamakla birlikte birçok risk faktörü olduğu ortaya konmuştur. Bu risk faktörlerinden bazıları şunlardır:

Çevresel Faktörler: Borderline kişilik bozukluğuna sahip bireylerçocukluk döneminde cinsel, duygusal veya fiziksel istismara maruz kaldıklarını bildirmişlerdir. Ayrıca anne ile zayıf bağlanma, stresli geçen ve travmatik çocukluk dönemi veya küçük yaştaki anne ayrılığı da risk faktörlerinden bazıları.

Beyin yapısı ve işlevi: Borderline kişilik bozukluğu olan bireylerin beyinlerinde dürtü ve duygu düzenlemeyi kontrol eden alanlarda işvelsel ve yapısal olarak değişiklikler görülmektedir. Ayrıca bu bireylerde serotonin gibi ruhsal durumu düzenleyen bazı beyin kimyasalları işvelsel olmayabilir.

Genetik: Araştırmalara göre ailesinde borderline kişilik bozukluğuna sahip bireylerin bu rahatsızlığı gösterme eğiliminin daha yüksek olduğunu göstermektedir.

Borderline Kişilik Özellikleri

• Tahmin edilemez duygu değişimleri yaşar.
• Kontrol duygusuna ihtiyaç duyar.
• Pasif -agresif davranış sergiler
• Terk edilme korkusu çok şiddetlidir.
• Abartılı şüphecilik.
• Kontrol edilemeyen dürtüsellik.
• İstikrarsız ilişkiler.
• Benlik duygusunda karışıklık ve sıkıntı.
• Abartılı güvensizlik duygusu.

Borderline Kişilik Bozukluğu Cinsellik

            Dürtüselliğin bir biçimi olan cinsel dürtüsellik borderline kişilik bozukluğu ile yakından ilişkilidir. Cinsel olarak dürtüselliği fazla olan borderline kişilik bozukluğuna sahip bireylerin korunmazsız cinsel ilişki gibi pervasız ve riskli dürtüsel davranışlarda bulunma eğilimleri fazladır. Bireyler hissetikleri boşluk hissinden kaçınmak için rastgele cinsel ilişkiye girmeleri daha olasıdır. Borderline kişilikteki bireyler başkaları ile duygusal bağ kurmak ve kendi benliklerini anlamlandırmak için daha sık cinsel birliktelik yaşamak isteyebilirler.

            Borderline kişilik bozukluğuna sahip bireyler sahip oldukları semptomların şiddetlenmemesi için cinsel ilişkiden kaçınma davranışını da sergileyebilirler.

Borderline Kişilik Bozukluğu Tedavisi

            Borderline kişilik bozukluğu tanısı çocukluk ve ergenlik dönemindeki bireylere konulmaz. Çünkü bu dönemlerde ortaya çıkan semptomlar çocuğun büyümesi ile birlikte ortadan kaybolabilir. Bu sebeple, bu tanıyı yetişkin bireylere koymak daha sağlıklıdır. Aynı zamanda, bu tanıyı koyabilmek için bireyin 1 yıldan uzun süredir bu semptomların gündelik hayatın işlevselliğini bozacak kadar şiddetli olması gerekmektedir.

            Borderline kişilik bozukluğunun en temel tedavi yöntemi psikoterapidir. Bu rahatsızlık için diyalektik davranış terapisi, bilişsel-davranışçı terapi ve şema terapi gibi terapi çeşitleri daha yaygın olarak kullanılmaktadır.

            Borderline kişilik bozukluğu tedavisinin temel amacı semptomları azaltmak ve bireyin yaşam kalitesini arttırmaktır. Bu rahatsızlıkla baş etmek kolay olmadığı için tedavi süreci uzun sürebilmektedir. Bu noktada bireyin yakınlarının desteği tedavi sürecini olumlu etkileyen ve kolaylaştıran bir faktördür.