Yakın İlişkilerde Tekrarlayan Döngülerin Psikolojik Temeli

“İlişkilerim neden hep aynı şekilde bitiyor?”, “İnsanlara güvenmekte zorlanıyorum.”, “Çok bağlanmaktan korkuyorum.”
Eğer bu cümleler size tanıdık geliyorsa, yaşadığınız şeyin adı bağlanma sorunu olabilir.

İlk çocukluk deneyimlerinden itibaren şekillenen bağlanma biçimi, bireylerin yaşamları boyunca kurdukları ilişkilerin temelini oluşturur. Bu yazıda, bağlanma sorunlarının belirtilerini, kökenini, türlerini ve nasıl iyileştirilebileceğini detaylı olarak ele alacağız.

Bağlanma Nedir?

Bağlanma, bireyin bir başkasıyla kurduğu duygusal ve fiziksel yakınlık ihtiyacını ifade eder. Bu kurgu ilk olarak John Bowlby tarafından ortaya atılmış ve Mary Ainsworth’ün çalışmalarıyla detaylandırılmıştır. Bağlanma, özellikle çocuk ile bakım veren kişi arasında kurulan ilişki üzerinden şekillenir. Bu ilişki, bireyin dünyaya ve diğer insanlara olan güvenini etkiler.

Bağlanma Sorunu Ne Demektir?

Bağlanma sorunu, kişinin ilişkilerinde yakınlık kurma, güven duyma veya sınır koyma konularında yaşadığı zorlukları kapsar. Bağ kuramına göre bu sorunların temeli, erken dönemde gelişen bağlanma stilinin güvenli olmamasından kaynaklanır.

Sorununun Belirtileri

Bağlanma sorunu yaşayan bireylerde sık görülen bazı davranış örüntüleri:

• İlişkilerde aşırı mesafe ya da aşırı bağımlılık
• Yoğun kıskançlık, terk edilme korkusu
• Duygusal soğukluk veya bağ kurmaktan kaçınma
• Sürekli olarak yanlış kişilere yönelme
• İlişkilerde hızlı bağlanma ama bir süre sonra uzaklaşma
• “İlişkiler bana göre değil” düşüncesi

Bu belirtiler, kişinin iç dünyasında güven, sevgi ve değersizlik duygularıyla ilişkili olabilir.

Bağlanma’nın Stilleri Nelerdir?

1. Güvenli Bağlanma

• Duygusal olarak istikrarlı bireylerdir.
• Hem yakınlık kurabilir hem de bağımsız olabilirler.
• Sağlıklı ilişkiler kurarlar.

2. Kaygılı Bağlanma

• Onay arama ve terk edilme korkusu yoğundur.
• İlişkilerde yapışkan davranışlar sergileyebilirler.
• Karşı tarafın ilgisizliği, yoğun kaygıya yol açar.

3. Kaçıngan Bağlanma

• Yakın ilişkilerde mesafe koruma eğilimindedirler.
• Duygularını bastırırlar, ilişkilere mesafeli yaklaşırlar.
• Bağlanmak zayıflık olarak görülebilir.

4. Kararsız (Çelişkili) Bağlanma

• Hem bağlanma hem de kaçınma eğilimindedirler.
• Karşı tarafa ihtiyaç duyar ama aynı zamanda ona güvenemezler.
• İlişkileri inişli çıkışlıdır.

Sorununun Kökeni

Bağlanma sorununun temelleri genellikle erken çocukluk dönemine dayanır:

• Tutarsız ebeveyn davranışları: Sevgi ve ilginin bazen var bazen yok olması
• İhmal veya istismar: Fiziksel ya da duygusal ihmal
• Aşırı koruyucu ebeveynlik: Çocuğun bireyselleşmesine izin verilmemesi
• Travmatik deneyimler: Aile içi kayıplar, boşanma, terk edilme

Bağlanma Sorunu Yetişkinlikte Nasıl Görülür?

• Romantik ilişkilerde tekrar eden kalıplar

• Sürekli başkalarına bağımlı ya da tamamen mesafeli olma

• Duygusal bağ kuramama ya da fazla bağlanma

• Karşı tarafı sınama, test etme eğilimi

• “Hep ben çabalıyorum” ya da “Kimseye güvenemem” düşünceleri

Bağlanma Sorunu Nasıl Aşılır?

Kendi bağlanma stilinizi fark edin: Bunu anlamak bile dönüşümün ilk adımıdır.

Terapi alın: Özellikle şema terapi ve bağlanma odaklı terapi etkili yöntemlerdir.

Farkındalık ve öz şefkat çalışmaları: İçsel çocuğu onarma yolculuğuna katkı sağlar.

Sağlıklı ilişki örüntüleri kurun: Güvenli bağlanmaya sahip insanlarla bağ kurmak iyileştiricidir.

Duygusal sınır koymayı öğrenin: Hem kendinize hem başkalarına karşı.

Bağlanmak Bir Risk Değil, Bir İhtiyaçtır

İnsanız ve bağ kurmaya ihtiyacımız var. Ancak geçmişte öğrendiğimiz ilişki biçimleri, bugünümüzü şekillendirebiliyor. Bağlanma sorunu, yalnızca romantik ilişkilerde değil, arkadaşlıklarda, aile ilişkilerinde ve hatta iş ortamında bile karşımıza çıkar.

Unutmayın: Bağ kurmak kırılganlık ister ama iyileşme de orada başlar.
Can Psikolojim olarak, bağlanma sorunlarını aşmak isteyen herkese uzman desteği sunmaktan memnuniyet duyuyoruz.

Kaynakça:

• Bowlby, J. (1988). A Secure Base: Parent-Child Attachment and Healthy Human Development. Basic Books.

• Ainsworth, M. D. S., Blehar, M. C., Waters, E., & Wall, S. (1978). Patterns of Attachment. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.

• Hazan, C., & Shaver, P. (1987). Romantic love conceptualized as an attachment process. Journal of Personality and Social Psychology, 52(3), 511–524.

• Mikulincer, M., & Shaver, P. R. (2007). Attachment in Adulthood: Structure, Dynamics, and Change. Guilford Press.

Şimdi Randevu Al